web-translate this page to English
Klokkenluiders
NB op 24 december 2020 heeft YouTube het Potkaars kanaal weggecensureerd. De filmpjes hieronder verwijzen nog naar YouTube. Je vindt de interviews met werkende links onder dit artikel terug.
Op 20 december 2018 begon ik Potkaars, een maand later in deze Potkaars sprak ik NSA Klokkenluider Thomas Drake. Hij had rond 2006 verteld over hoe de massa surveillance die in de National Security Agency (NSA) van de Verenigde Staten werd opgetuigd, tegen de grondwet was. Hij vertelde hoe hij daarna de enorme druk van de VS op zich kreeg en in de media monddood werd gemaakt.
Aan het einde van dat gesprek zegt hij: ‘I wouldn’t be having this conversation with you, Rico, if I didn’t have hope’. Hoop is wat er volgens de Griekse mythologie onderin de doos van Pandora ligt. Het is daarom dat hij daar een plaatje van heeft op zijn twitter profiel.
“Potkaars zijn Podcasts die het verhaal vertellen van mensen die ‘dingen zijn gaan doen, die er toe doen’.
Wat is er mis, hoe kan het beter en wat doe jij om dat voor elkaar te krijgen?”
In maart 2019 wordt in de VS klokkenluider Chelsea Manning -opnieuw- gevangen genomen en in april wordt het politiek asiel van publicist Julian Assange gestopt en wordt hij door de politie van Groot Brittannië uit de Ambassade van Ecuador gehaald. In deze Potkaars vertelt professor van internationaal recht en mensenrechten expert Alfred de Zayas over de arrestatie van Manning en in deze Potkaars vertelt klokkenluider advocaat Naomi Colvin over de arrestatie van Assange. Ze is dan juist in Straatsburg, waar de nieuwe Europese Klokkenluider directive is aangenomen. Die directive beoogt klokkenluiders in de EU in de toekomst beter te beschermen. Wat weinig mensen weten is dat die directive niet van toepassing is op klokkenluiders bij de Europese Unie zelf. In deze Potkaars vertelt Publeaks bestuurder Jan Born over die directive en hoe er in Nederland met klokkenluiders wordt omgegaan. Hij vertelt over hoe je anoniem de klok kunt luiden via Publeaks werkt en hoe het staat met de controlerende taak van de media in Nederland.
In mei 2019 las ik het boekje van oud-EU medewerker Roelie Post: ‘Romania for export only’, waarover ze in deze Potkaars vertelt. Net als Drake zag zij van binnenuit een organisatie -in haar geval de Europese Commissie- dat er iets fundamenteel misging. Net als Drake volgde ze de interne procedures om zo te proberen die misstand uit de wereld te krijgen. Ik begreep na het lezen van dat boekje hoe eenzaam ze ze zich gevoeld moet hebben en hoe dat geldt voor al die mensen die we klokkenluiders noemen.
Een klokkenluider: ‘iemand die misstanden binnen een organisatie aan het publiek of aan personen met een gezagspositie openbaart'
‘Er is iets mis, dit kan zo niet verder - wat kan ik er aan doen?’
Dat is waar mensen ‘s nachts van wakker liggen vóór ze aan de bel trekken. En áls je dan besluit misstanden naar buiten te brengen, dan doe je iets wat wellicht niemand in je organisatie nog gedaan had, waar geen goede procedure voor is en wat je zelf ook nog nooit gedaan hebt. Natuurlijk maak je dan fouten! Wat relevant is in de discussie over klokkenluiders, is of de gemelde misstanden echt misstanden zijn. Of die organisaties er van leren en hun fouten herstellen of dat ze vooral de klokkenluider te lijf gaan? De Verenigde Naties speciale rapporteur voor martelen, Nils Melzer, vertelde in deze Potkaars dat Assange wordt gemarteld. Manning zit straks 18 maanden vast omdat ze niet wil getuigen en krijgt daarbovenop een boete die iedere dag dat ze niet getuigen wil oploopt tot uiteindelijk $441,000. Een onmogelijk af te lossen schuldbedrag. Advocaat Jesselyn Radack vertelt in deze Potkaars over het voeren van een juridische verdediging voor klokkenluiders in zulke omstandigheden.
De klok luiden over een misstand, kan je breken met zulke druk van buitenaf. Maar wanneer je vanuit een organisatie aan de bel trekt over een misstand, dan was je vóór die tijd misschien wel een van de mensen die er aan meedeed? Ik sprak in deze Potkaars met Lisa Ling. Ze werkte in het Drone programma van de Verenigde Staten. Drone’s zijn onbemande vliegtuigen die met raketten mensen doodschieten. Soldaten die daarmee werken hebben hun eigen PTSD (oorlogstrauma’s).
In mei 2019 sprak ik in deze Potkaars met John Kiriakou (klokkenluider over de ‘enhanced interrogation techniques’ -martelen- door de CIA) en in deze Potkaars met Andrew MacLeod, over hoe vaak kinderverkrachtingen door Verenigde Naties medewerkers voorkomt en waarom het niet wordt gestopt. John en Andrew zijn strijdbaar, weerbaar. Dat zijn leuke gesprekken om terug te zien.
Reality Winner is de klokkenluider die ons vertelde over de Russische hack in de Amerikaanse stem-infrastructuur. Ze zit daarvoor nu in de gevangenis, de langste straf die onder de spionagewet in de VS aan een klokkenluider is opgelegd. Ik sprak in deze Potkaars met haar familie, over wat het doet met je familie en je sociale netwerk als je gebeld wordt dat een familielid is gearresteerd. Er zijn meer rode draden die door al die verhalen lopen, je gaat ze zien als je je er in verdiept. Ik besluit in juli 2019 daar samen met Bailey Lamon uit Canada een boek over te schrijven; ‘the Whistleblowers’ book of Courage’.
Op oudjaarsavond 2019 zijn een aantal mensen terug in deze Potkaars. Ze vertelden over hoe het nu met ze gaat. Roelie Post, over een nieuwe documentaire die in Roemenië werd gemaakt en waar ze voor is gefilmd en John Kiriakou en Thomas Drake in gesprek met de zus van Reality Winner. Over het FBI verhoor van Reality is een theaterstuk gemaakt, dat als ‘Best Theater of 2019’ gerecenseerd werd door de New York Times. De regisseur, Tina Satter, vertelde over hoe komend jaar de voorstelling op meer plekken in de VS en in de wereld opgevoerd gaat worden.
In Nederland is er ondertussen sinds 2016 een ‘huis voor klokkenluiders’ wet en organisatie. Ik ging in deze Potkaars in debat daarover met de expertgroep klokkenluiders, stichting geen doofpot, free press unlimited en met Pieter Omtzigt.
Rico, 7 2 2020
In this in depth 80 minute interview in English, Jade Kuit explains the Dutch citizens initiative BPOC2020 she founded with her dad, investigating the adverse consequences of the corona measures. Earlier this year medical pro’s and scientists testimonies (among many others) were joined by police officers blowing the whistle on their working conditions and the use of extreme violence against citizens we observed in the Netherlands.