web-translate this page to English

Analyse van de Europese Unie

NB op 24 december 2020 heeft YouTube het Potkaars kanaal weggecensureerd. De filmpjes hieronder verwijzen naar YouTube. Je vindt de interviews onder dit artikel terug.

Nadat ze werd opgericht in 1958 vanuit zes landen waaronder Nederland, werd de EU 1993 flink uitgebreid met het Verdrag van Maastricht. Daarin werd ook besloten om de EURO als gezamenlijke munt in te voeren, dat gebeurde vanaf 2002 in 19 lidstaten. Vanaf 2009 is er een soort Europese grondwet in het Verdrag van Lissabon. De Europese Unie bestaat in januari 2020 uit 28 landen. Dit zijn de belangrijkste organen, daar ga ik het zo over hebben:

• De regeringsleiders van de lidstaten zitten in de Europese Raad. Die bepaalt het beleid van de EU en stelt de prioriteiten

• De Europese Commissie bestaat uit mensen die worden voorgedragen door de Europese Raad, ze maakt de wetsvoorstellen en is verantwoordelijk voor de begroting van de EU

• Het Europees Parlement kan voorstellen en leden van de Europese Commissie aannemen of wegstemmen en is het enige EU orgaan waar de bevolking van de EU op kan stemmen

• De Europese Centrale Bank gaat over de EURO en het monetair beleid en is de baas van het eurosysteem. Daarin zitten ook de centrale banken van landen die de EURO hebben ingevoerd

• Het Hof van Justitie van de Europese Unie is een verzamelnaam van rechtbanken die toetsen aan de Europese verdragen

“in de Europese Unie zitten weeffouten”

De EU is bedoeld voor de mensen die wonen in de lidstaten. Om de boel beter te maken waar het niet werkt hebben we de Europese Raad, de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank, want die drie bepalen het beleid. Maar alledrie worden niet gekozen door de burgers. Als iets in de EU niet goed werkt, dan kunnen het Europees Parlement en de landen die lid zijn aan de bel trekken, maar niet bijsturen. Als het niet lukt om te verbeteren én als doorgaan slechter is dan stoppen, dan moeten we stoppen. Dat hoeft niet meteen met alles, maar kan desnoods met alles. Het is aan de bevolking van de EU en van de landen die lid zijn om steeds opnieuw die afweging te maken. Dat is zelfbeschikking en een grondrecht van de Europese Unie. Over het staatsbestel van de EU en dat van Nederland sprak ik in deze Potkaars met Rients Hofstra.

Ik ben vóór samenwerking binnen en buiten Europa. Subsidiariteit is daarin het belangrijkste. Subsidiariteit in de betekenis dat je alléén in de EU doet, wat de landsgrenzen overstijgt. Een voorbeeld is het doen naleven van mensenrechten (zoals het recht op zelfbeschikking). Mensenrechten zijn de fundering onder de EU. Als je lid wilt zijn van de EU, dan doe je er alles aan om oa. het recht op zelfbeschikking hoog te houden. Doe je dat niet dan leg je verantwoording af aan het Europese hof.

Met Gerber van der Graaf maakte ik een deze Potkaars over de situatie in Catalonië waar ze in een referendum stemden vóór zelfbestuur, maar waar de Spaanse rechter later de uitspraak van het Europese hof naast zich neerlegt. Het Europese hof kan alleen functioneren als lidstaten zich aan uitspraken houden en als het Europees Parlement er op staat dat ze zich er aan houden. Ik zou willen dat het Europese hof eerder ingrijpt als in landen mensenrechten worden geschonden.

Als de bevolking in een land of regio de voorkeur heeft voor meer zelfbestuur -zoals Brexit in 2016 en zoals in 2017 in Catalonië-, dan is dat hun grondrecht en moeten lidstaten en de EU zich dáár voor inspannen. In het groot: als een land een deel van de Europese Verdragen wil aanpassen, opschorten of opzeggen, dan moeten lidstaten en de EU zich dáár voor inspannen. Nexit (Nederland Exit) is een term die altijd op tafel mag liggen en die als het goed is slechter uitpakt dan niet-nexit. Er wordt in Nederland een nexit denktank gestart. In deze Potkaars sprak ik met de initiatiefnemer; Rutger van de Noort.

In datzelfde gesprek sprak ik Roelie Post. Ze vertelde eerder in deze Potkaars over hoe ze als Klokkenluider bij de Europese Commissie kinderhandel vanuit Roemenië probeerde te stoppen. Doordat ze dat deed werden de lobby- en andere ongeschreven machtstructuren in de EU duidelijker zichtbaar. Ongeschreven machtsstructuren en géén democratische verantwoording op de organen die het beleid bepalen, zijn waar de kloof tussen de burgers en de EU vandaan komt.

“Als de EU haar weeffouten niet herstelt dan is stoppen beter dan doorgaan”

De EU lijkt te werken in het belang van het grootbedrijf, niet in het belang van de burger. In 2019 werd bijvoorbeeld de nieuwe copyright directive aangenomen. Zo’n directive is een richtlijn die door lidstaten verplicht moet worden omgezet in de wet. Ik sprak met Brenno de Winter in deze Potkaars over wat hij noemt ‘De copyright-sloopkogel’. Volgens de rapporteur voor de Verenigde naties David Kaye is die directive een aanval op de vrijheid van meningsuiting, ook een grondrecht onder de EU. Hoe kan het dat de EU zo’n directive aanneemt? Het bleek bij de laatste stemming tussen Duitsland en Frankrijk te zijn uitgeruild tegen een niet gerelateerd ander dossier: Duitsland stemde mee met Frankrijk vóór de copyright directive, in ruil voor Frankrijk dat met Duitsland meestemde voor steun voor de Nord Stream II gasleiding.

Ik sprak in deze Potkaars met aftredend parlementslid Julia Reda en in deze Potkaars met in 2019 aangetreden Europarlementarier Marketa Gregorova. Wat blijft hangen als je Marketa hoort praten, is dat ze een flink deel van wat er in het Parlement gebeurt theater noemt.

Wanneer een EU directive is aangenomen, moet dat daarna in lidstaten in de lokale wet worden overgenomen. Reda maakte op haar website een analyse van hoe Frankrijk dat doet. Ze zegt: ‘Given that the French government has been the mouthpiece of the entertainment industry throughout the negotiations, perhaps one should not be surprised that it tries to interpret the new rules in the way most favorable to rightsholders. After all, president Emmanuel Macron personally intervened with Angela Merkel to secure Germany’s support for Article 17 in clear breach of the German coalition government agreement.’

Het verlies in de EU van mensenrechten zoals zelfbeschikking en de vrijheid van meningsuiting zijn op de langere termijn belangrijk. Wat er met de EURO aan de hand is, is urgent. De Europese Centrale Bank heeft afgelopen jaren met een negatief rentebeleid het vertrouwen in Europese staatsleningen en Europese banken stukgemaakt. Beleggers willen het Europese schuldpapier niet meer. Ondertussen is Deutsche Bank -een van de allergrootste banken op de wereld- technisch failliet [dat blijkt uit oa. de analyse van oa. Martin Armstrong (REPO markt) en Arno Wellens (Deutsche Bank blog1, blog2), blog3].

Ik sprak in deze Potkaars met Edgar Wortmann van ‘Hervorm ons Geld’ over hoe het dan moet, met Ons Geld? En van deze Potkaars met Ad Broere blijft bij dat de wil bij de ECB en politieke wil in de EU om te hervormen vóór de volgende crisis, er niet zal zijn. Ad zegt dat we het zelf kunnen doen, gewoon op kleine schaal beginnen.

‘zowel de ECB als de politiek in de EU spannen zich in om weeffouten te consolideren’

Nexit betekent voor mij niet ‘stoppen met alles’. Nexit betekent weeffouten identificeren, ter discussie stellen, verbeterplannen maken en die in referendum voorleggen. Tot dat af is moeten we voorkomen dat de mensen die nu aan de macht zijn weeffouten consolideren. De EU moet pas op de plaats maken en het lidmaatschap van de EU moeten we in ieder geval niet nu in de grondwet gaan vastleggen. Ik wil juist dat we de referendumwet -en nu bindend- herinvoeren. Dat we staan op democratische hervorming en transparantie van bestuur in de EU (gaan ze niet doen, moet we wel eisen) en dat we tegelijkertijd kritisch nadenken over wat dan de beste toekomstige plek van Nederland is binnen Europa. Dat we referenda uitschrijven om de opties aan de bevolking voor te leggen.

Wat de EU in ieder geval niet moet doen vóór die volgende crisis om zich heen grijpt is de deur naar de uitgang dichtgooien. De EU moet in goed overleg met het Verenigde Koninkrijk de Brexit afronden en moet lidstaat Spanje sommeren samen met Catalonië naar een oplossing te zoeken. Snel nog meer weeffouten onderdeel van het patroon maken is zelf-destructief. Dus nu géén transferunie, geen bankenunie, geen Europees deposito stelsel, geen negatieve rente, geen Europees leger, geen eurobonds en geen European green deal. Het lijkt er op dat zulke veranderingen wel worden voorbereid door de dit jaar aangestelde bestuurders Frans Timmermans, Ursula von der Leyen, Guy Verhofstadt, Christine Lagarde, David Sassoli en Charles Michel.

Rico, 19 januari 2020